Wat HR en werkgevers moeten weten
Een werkgever die vermoeidheid op de werkvloer ziet, denkt vaak aan stress of burn-out.
Bij ME/CVS is die vermoeidheid anders: het is geen gevolg van werkdruk, maar van een ontregeling in het lichaam.
Mensen met PEM (post-exertionele malaise) raken niet vermoeid door te weinig rust, maar ziek door te veel inspanning.
Daarom vraagt werkgever vermoeidheid om een ander perspectief: niet harder sturen, maar slimmer omgaan met energie.
Een medewerker met ME/CVS of PEM wil meestal wél bijdragen, maar het lichaam bepaalt de grenzen.
Burn-out of ME/CVS?
Het verschil is cruciaal.
Bij burn-out helpt rust, coaching of re-integratie; bij ME/CVS juist niet.
Mensen met PEM kunnen weken instorten na één goedbedoelde activiteit.
Zonder die kennis lijkt iemand ongemotiveerd, terwijl het juist inspanningsziek is.
“Een medewerker met PEM wil niet minder, hij kán minder.”
Wat PEM betekent op de werkvloer
PEM (Post-Exertionele Malaise) maakt energie onvoorspelbaar.
Een collega kan de ene dag goed functioneren en de volgende dag volledig uitvallen.
Dat betekent:
-
Geen stabiel dagpatroon
-
Wisselend concentratievermogen
-
Trage hersteltijd na drukke dagen
Daarom werkt standaard re-integratie vaak averechts.
Aanpassingen die wél werken
Met de juiste aanpassingen blijft iemand waardevol inzetbaar:
-
Flexibele werktijden of thuiswerk
-
Rustmomenten zonder druk
-
Duidelijke prioriteiten in taken
-
Communicatie op basis van vertrouwen
Zo wordt het werk afgestemd op de beschikbare energie in plaats van andersom.
Hoe je dit toepast in de praktijk
Een medewerker met ME/CVS of PEM begeleiden vraagt geen medische kennis, maar structuur, maatwerk en vertrouwen.
Of je nu HR-adviseur of teamleider bent: kleine veranderingen in werkwijze maken vaak het grootste verschil.
1. Start met observatie, niet met planning
Begin niet met uren of doelen, maar met het in kaart brengen van energiepatronen.
Laat de medewerker aangeven op welke momenten van de dag hij het meest alert is, en wanneer crashes optreden.
Dat geeft input voor realistische werktijden en prioriteiten.
2. Gebruik de 3-dagenregel
Een gouden vuistregel bij PEM: één dag inspanning vraagt vaak twee dagen herstel.
Plan dus nooit drie intensieve dagen achter elkaar.
Teamleiders kunnen roosters daarop afstemmen, HR kan dat vertalen in duurzame inzetbaarheid.
3. Geef autonomie over energie
Laat de medewerker zelf aangeven wanneer een taak te veel wordt.
Autonomie verlaagt stress en voorkomt overbelasting — cruciaal bij een ontregeld herstelmechanisme.
4. Bouw ritme, geen schema
Bij ME/CVS werkt strakke structuur averechts.
Werk liever met vaste ankerpunten (bijv. start- en eindmoment) maar flexibele invulling ertussen.
Zo blijft het voorspelbaar zonder te knellen.
5. Maak “rust” zichtbaar in de planning
Een rustmoment is niet hetzelfde als niets doen: het is een actieve herstelfase.
Laat zien dat die rust in het plan hoort, net als een overleg of taak.
Dat normaliseert het gesprek over belastbaarheid.
Samenvattend
PEM vraagt niet om controle, maar om afstemming.
Een leidinggevende die energie- in plaats van tijd managet, houdt mensen langer inzetbaar én voorkomt verzuim.
Zo wordt duurzame inzetbaarheid echt iets wat je samen doet, niet iets wat je oplegt.
Communicatie zonder druk
Mensen met ME/CVS of PEM zijn vaak jarenlang onbegrepen.
Druk om te “trainen” of “meer te proberen” zorgt voor terugval en verlies van vertrouwen.
Een open gesprek, zonder oordeel, is vaak de krachtigste interventie die HR kan bieden.
“Begrip is de beste aanpassing die je kunt doen.”
5 tips voor HR
1️⃣ Vraag naar hersteltijd, niet naar inzet.
2️⃣ Bied structuur: vaste contactmomenten, geen druk.
3️⃣ Stem werk af op energieniveau.
4️⃣ Gebruik pacing als re-integratie-instrument.
5️⃣ Leg afspraken vast in overleg, niet via standaard hersteltrajecten.
Tot slot
Chronische vermoeidheid vraagt geen medelijden, maar maatwerk.
Met kennis van PEM kun je als werkgever echt verschil maken, niet door harder te sturen, maar door slimmer te luisteren.