De dag na iets leuks: waarom je instort
Je had eindelijk een goede dag.
Een bezoek, een wandeling, een paar uurtjes werk.
Het voelde alsof er weer iets mogelijk was.
En toch: de dag erna val je volledig om.
Je lichaam lijkt plots uitgeschakeld, alsof iemand de stekker eruit trekt.
Dat is geen terugval door stress of angst,
maar een lichamelijke reactie die hoort bij PEM (Post-Exertionele Malaise):
een vertraagde energiecrash na inspanning.
“Wat jij ervaart is geen gewone vermoeidheid, er zit een aantoonbare lichamelijke reactie achter.”
Wat is een verlate crash
Na inspanning reageert het lichaam niet meteen, maar met vertraging.
Binnen 12 tot 48 uur ontstaat de zogenoemde crash:
meer pijn, hersenmist, duizeligheid, griepgevoel, hartkloppingen, overprikkeling.
Het lijkt alsof je lichaam de rekening achteraf presenteert.
“De crash komt altijd te laat – precies wanneer je dacht dat het goed ging.”
Wat er in je cellen gebeurt
Tijdens een crash raken bij mensen met de diagnose ME/CVS de energiesystemen in het lichaam tijdelijk ontregeld.
De cellen maken minder energie aan dan ze verbruiken, waardoor de mitochondriën — de kleine energiefabriekjes van het lichaam — overschakelen op een soort spaarstand.
Daardoor daalt de productie van ATP, de brandstof die elke cel nodig heeft.
Ook in de hersenen en het zenuwstelsel lopen signalen niet meer synchroon.
Er lijkt sprake van een ontregeling in de communicatie tussen hersengebieden die normaal de energiehuishouding, stressreacties en het autonome zenuwstelsel aansturen.
Sommige studies wijzen zelfs op neuro-inflammatie: een lichte, aanhoudende ontstekingsreactie in hersengebieden zoals de hypothalamus en het limbisch systeem.
Samen zorgt dit voor het kenmerkende patroon van Post-Exertionele Malaise (PEM):
uren tot dagen na zelfs kleine inspanning neemt het herstelvermogen sterk af en voelt het lichaam alsof het op de noodaccu draait.
Onderzoek laat zien dat:
Waarom rust niet altijd helpt
Een crash is niet met slaap op te lossen.
Rust kan pas helpen als het lichaam écht overschakelt op herstel.
Zolang de energiefabriekjes in de cellen, het zenuwstelsel en het immuunsysteem ontregeld blijven,
helpt stilzitten niet.
De enige manier om de schade te beperken, is pacing:
luisteren naar signalen, activiteiten verdelen en op tijd stoppen.
Dat vraagt structuur, niet wilskracht.
Herken je deze verlate crashes?
Je bent niet alleen.
Voor duizenden mensen is dit het onzichtbare gevolg van een ziekte waar nog te weinig over bekend is.
Kennis en begrip zijn de eerste stap naar erkenning
en naar een leven dat beter past bij wat je lichaam aankan.
Home »