Wat er in je lichaam gebeurt
2-minuten uitleg: begrijpelijke biologie
Als inspanning je ziek maakt
Wat er in je lichaam gebeurt bij ME/CVS en PEM is geen kwestie van vermoeidheid, maar van ontregeling.
Bij PEM reageert je lichaam anders op inspanning: de energiehuishouding, het zenuwstelsel en het immuunsysteem raken uit balans.
Wat je gisteren deed, voel je vandaag nog in je lichaam.
Bij PEM (Post-Exertionele Malaise) reageert je lichaam anders op inspanning.
De systemen die normaal zorgen voor herstel, raken juist ontregeld.
Daardoor voel je je niet alleen moe, maar echt ziek — vaak pas uren of een dag later.
Onderzoekers zien dat drie systemen een hoofdrol spelen:
-
Energiehuishouding: cellen maken te weinig ATP, de brandstof van je lichaam.
-
Zenuwstelsel: blijft te lang in de aan-stand, waardoor herstel niet op gang komt.
-
Immuunsysteem: veroorzaakt ontstekingsreacties alsof er een infectie is.
Het samenspel van deze drie maakt dat ‘meer bewegen’ of ‘even bijslapen’ vaak juist slechter uitpakt.
Drie systemen, één lichaam
Wil je begrijpen wat er precies misgaat?
Lees per onderdeel hoe het werkt in jouw lichaam:
Energie -
waarom je batterij niet meer oplaadt
Je cellen maken minder ATP, de brandstof van je lichaam.
Daardoor vult de batterij niet meer echt bij, hoe goed je ook rust
Zenuwstelsel –
de motor die blijft draaien
Je lichaam blijft in de aan-stand: hartslag te hoog, hersenen te alert.
Ontspannen lukt niet, zelfs niet in slaap.
Immuunsysteem –
het gevoel van altijd griep hebben
Na inspanning reageert je immuunsysteem alsof er een infectie is.
Het maakt ontstekingsstoffen aan, waardoor je je ziek voelt zonder koorts.
Alles grijpt in elkaar
De drie systemen beïnvloeden elkaar.
Wanneer één systeem vastloopt, raken de andere uit balans.
Daarom werkt herstel alleen als je leert luisteren naar signalen en tijdig stopt.
PEM in drie niveaus: wat er gebeurt bij inspanning
In Nederland wordt PEM vaak uitgelegd in drie gradaties.
Ze laten zien hoe diep het lichaam reageert op inspanning en hoe herstelduur toeneemt.
PEM 1 – lichte inspanning
Na een korte activiteit, zoals een gesprek of wandeling, ontstaan al signalen van overbelasting:
spierzwakte, trager denken, pijn of plotselinge uitputting.
Na rust herstelt dit meestal binnen 1 à 2 dagen, maar herhaling vergroot het risico op verergering.
Vaak het stadium waarin mensen nog proberen te trainen, maar juist dat duwt het lichaam richting PEM 2.
PEM 2 – matige tot zware inspanning
De reactie komt vertraagd (12–48 uur): spierpijn, koortsgevoel, hoofdpijn, hartkloppingen, brainfog en extreme vermoeidheid.
Herstel duurt dagen tot weken.
Inspanning in deze fase, zoals fysiotherapie of te snel re-integreren, kan het herstel verder terugzetten.
PEM 3 – langdurige of cumulatieve ontregeling
Bij opeenvolgende PEM-reacties krijgt het lichaam geen rust meer.
De energiehuishouding, het zenuwstelsel en het immuunsysteem blijven ontregeld.
Zelfs minimale prikkels, geluid, licht of een kort gesprek, kunnen nieuwe crashes veroorzaken.
Herstel duurt weken tot maanden, soms stabiliseert het pas bij volledige rust.
Beweging bij ME/CVS: anders denken over inspanning
Bewegen kan gezond zijn, maar bij ME/CVS hangt alles af van de belastbaarheid van dat moment.
Therapieën die standaard beweging voorschrijven leiden vaak tot verslechtering.
Wel helpt het om – samen met een arts of fysiotherapeut die PEM begrijpt – te zoeken naar:
-
Energiebeheer (pacing): doseren, plannen, prioriteren.
-
Lage-intensiteit-beweging: alleen binnen de veilige marge, zonder naverergering.
-
Bewust herstelmoment: evenwicht tussen activiteit en rust, niet forceren van vooruitgang.
Zie ook de ME/CVS-vereniging: Post-Exertionele Malaise (PEM)
voor uitleg en rapporten over de schadelijke gevolgen van overinspanning en voorbeelden van veilige aanpassing.
Samenvatting
PEM is geen gewone vermoeidheid na sport, maar een meetbare ontregeling van drie lichaamssystemen.
Door de signalen van PEM 1, 2 en 3 te herkennen, kun je overbelasting voorkomen en stabiliteit bewaren.
Door te begrijpen wat er in je lichaam gebeurt bij ME/CVS en PEM, kun je beter inspanning doseren en PEM voorkomen.
Let op
Deze website is bedoeld voor herkenning en bewustwording, niet voor zelfdiagnose.
Herken je dit bij jezelf? Bespreek het met je huisarts, die kan helpen bij het uitsluiten van andere oorzaken of doorverwijzen.
Home »