Voor verzekeringsartsen: ME/CVS en PEM in de FML

Steeds vaker krijgen verzekeringsartsen te maken met patiënten bij wie ME/CVS en het kenmerkende symptoom PEM (post-exertionele malaise) een rol spelen in de beoordeling van belastbaarheid.
Het herkennen van PEM is essentieel, omdat het herstel na zelfs minimale inspanning dagen of weken kan duren.
Die herstelduur bepaalt de feitelijke inzetbaarheid en moet daarom zichtbaar zijn in de Functionele Mogelijkhedenlijst (FML).

Recente jurisprudentie en de Kamerbrief van SZW (2024) bevestigen dat biomedische inzichten leidend moeten zijn bij herbeoordelingen.

ME/CVS en belastbaarheid

Bij verzekeringsartsen is de beoordeling van ME/CFS en PEM in de FML van groot belang voor een objectieve inschatting van belastbaarheid.

PEM bepaalt de belastbaarheid bij ME/CVS.
Herstel duurt dagen, soms weken en daarom moet dat zichtbaar zijn in de Functionele Mogelijkhedenlijst.

Recente jurisprudentie bevestigt dit zwart op wit.

Bekijk jurisprudentie →

Wat is PEM

PEM (Post-Exertionele Malaise) is een vertraagde verergering van klachten na minimale inspanning.
Het beïnvloedt concentratie, spierkracht, slaap en cognitieve functies, waardoor herstel onvoorspelbaar en niet trainbaar is.
Bij beoordeling van belastbaarheid betekent dat: een dag inspanning kan meerdere dagen herstel vergen.

“PEM is geen vermoeidheid, maar een post-inspanning ziekteproces.”

Lees hier meer over PEM →

Herstelduur in de FML

Volgens de CRvB-uitspraken 2025 (ECLI:NL:CRVB:2025:990/991) moet de herstelduur expliciet worden meegewogen in de FML.
De CRvB beschouwt een medische beoordeling zonder PEM-component of hersteltermijn als onvoldoende gemotiveerd.
Artsen kunnen de belastbaarheid pas vaststellen nadat ze het herstel na inspanning hebben beoordeeld.

Bekijk ECLI-referenties →

Gezondheidsraad & IOM-kaders

De Gezondheidsraad (2018) erkent ME/CVS als een lichamelijke, chronische ziekte met PEM als kernelement.
Het IOM-rapport (2015) bepaalt dat diagnose alleen kan bij aanwezigheid van PEM, slaapstoornissen en cognitieve klachten.
Deze internationale kaders onderbouwen dat PEM structureel in de FML moet worden vermeld.

CRvB 2025 en praktijkgevolgen

De uitspraken van de Centrale Raad van Beroep brengen juridische verplichtingen met zich mee, zodat verzekeringsartsen PEM structureel moeten meewegen:

  • PEM en herstelduur moeten in de FML worden opgenomen.

  • Een verklaring “geen beperkingen voor duur- of intensiteit” is niet houdbaar zonder motivering.

  • Geen behandeling is geen bewijs voor arbeidsgeschiktheid.

Deze lijn sluit aan bij de Kamerbrief van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (21 mei 2024), waarin wordt benadrukt dat het sociaal-medisch beoordelingsstelsel meer resultaat moet leveren en in kwaliteitsopzicht sterker moet aansluiten op medische én maatschappelijke inzichten.

Toepassing in de praktijk

Een juiste beoordeling van ME/CVS en PEM vraagt om een verschuiving van denken:
van “wat kan iemand op één moment” naar “wat gebeurt er ná belasting”.

Bij het opstellen van de FML kan de verzekeringsarts rekening houden met de volgende punten:

  1. Observeer vertraagde PEM-reacties.
    Vraag expliciet naar klachten 12–48 uur na inspanning, niet alleen tijdens of direct erna.

  2. Documenteer herstelduur in dagen.
    Noteer hoeveel dagen herstel nodig is om terug te keren op het basisniveau — dat bepaalt de feitelijke inzetbaarheid.

  3. Vertaal PEM naar concrete beperkingen.
    Beperk duur- en tempobelasting, plan herstelmomenten in en wees terughoudend met urenuitbreiding.

  4. Houd rekening met fluctuaties.
    De belastbaarheid varieert per dag. Het is normaal dat een patiënt op maandag iets kan wat donderdag onmogelijk is.

  5. Evalueer niet op behandelopties maar op functioneren.
    Geen behandeling betekent niet dat iemand arbeidsgeschikt is (Rb Midden-Nederland, 2024).

  6. Gebruik biomedische kaders als referentie.
    Sluit aan bij Gezondheidsraad 2018 en CRvB 2025-uitspraken; zij vormen de wetenschappelijke én juridische basis.

Bekijk praktijkvoorbeelden →

Samenvatting

Een FML die PEM juist meeneemt, weerspiegelt de herstelduur, fluctuatie en inspanningstolerantie.
Dat maakt de beoordeling niet alleen juridisch houdbaar, maar ook medisch juist en menselijk zorgvuldig.

Lees de volgende stap: Werk & HR →

Home » Voor verzekeringsartsen